बेसन (Gram Flour) खाण्याचे फायदे आणि तोटे – खाण्यापूर्वी हे माहित असणे गरजेचे!

Gram Flour Benefits: बेसन (Gram Flour) हे भारतीय पाककृतींमध्ये खूप लोकप्रिय आहे. चिवडा, शिरा, पुरणपोळी, पुढे, घट्टे, पाकोडे अशा अनेक पदार्थांमध्ये बेसनचा वापर केला जातो. पण बेसन खाण्याचे काही फायदे आहेत तर काही तोटेही आहेत. आजच्या या ब्लॉगमध्ये आपण बेसनचे पोषणमूल्य, त्याचे फायदे आणि संभाव्य तोटे याबद्दल माहिती घेऊ.

बेसनमधील पोषणमूल्य

बेसन (Gram Flour) हे चण्याच्या डाळीपासून तयार केले जाते, म्हणून त्यात प्रथिने (प्रोटीन), फायबर आणि अनेक जीवनसत्त्वे (व्हिटॅमिन्स) आणि खनिजे (मिनरल्स) असतात. १०० ग्रॅम बेसनमध्ये अंदाजे:

• प्रथिने (प्रोटीन): २०-२२ ग्रॅम
• फायबर: १०-१२ ग्रॅम
• कर्बोदके (कार्बोहायड्रेट्स): ५०-६० ग्रॅम
• चरबी (फॅट्स): ६-७ ग्रॅम
• लोह (आयर्न), मॅग्नेशियम, पोटॅशियम, जस्त (झिंक) यासारखी खनिजे

हे पोषणमूल्य लक्षात घेता, बेसन आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरू शकते.

बेसन खाण्याचे फायदे (Benefits of Besan)

१. प्रथिनांचे चांगले स्रोत

बेसनमध्ये भरपूर प्रथिने असतात, ज्यामुळे स्नायूंच्या वाढीसाठी आणि शरीराच्या दुरुस्तीसाठी ते उपयुक्त आहे. शाकाहारी लोकांसाठी हा प्रथिनांचा एक चांगला पर्याय आहे.

२. पचनासाठी चांगले

बेसनमधील फायबर पचनसंस्थेसाठी फायदेशीर आहे. ते मलविसर्जन सुधारते आणि कब्जपासून मुक्तता देतो.

३. रक्तशर्करा नियंत्रित करते

बेसनचा ग्लायसेमिक इंडेक्स (Glycemic Index) कमी असल्यामुळे ते रक्तातील साखरेचे पातळ स्थिर ठेवण्यास मदत करते. मधुमेही रुग्णांसाठी हा एक चांगला आहार पर्याय आहे.

४. हृदयरोगांचा धोका कमी करते

बेसनमधील फायबर आणि कमी चरबी हृदयासाठी चांगले असते. ते कोलेस्ट्रॉल नियंत्रित करून हृदयविकाराचा धोका कमी करते.

५. वजन कमी करण्यास मदत करते

बेसनमधील प्रथिने आणि फायबर पोट भरलेसा वाटवतात आणि अन्नाची ओढ कमी करतात, ज्यामुळे वजन कमी करण्यास मदत होते.

६. त्वचेसाठी फायदेशीर

बेसनमध्ये झिंक आणि अँटीऑक्सिडंट्स असतात, जे त्वचेला निरोगी आणि तेजस्वी बनवतात. बेसनचे उपमुख (फेस पॅक) त्वचेच्या काजळी आणि डागडुजीवर उपयुक्त आहे.

बेसन खाण्याचे तोटे (Side Effects of Besan)

१. जास्त प्रमाणात खाल्यास पचनाचे समस्या

बेसनमध्ये फायबर जास्त असल्यामुळे, जास्त प्रमाणात सेवन केल्यास पोट फुगणे, वायू होणे किंवा अपचन होऊ शकते.

२. काही लोकांमध्ये ॲलर्जी

काही लोकांना चण्याच्या डाळीची ॲलर्जी असते, त्यांनी बेसन टाळावे. ॲलर्जीची लक्षणे म्हणजे खाज, सूज किंवा श्वासोच्छ्वासाच्या अडचणी येऊ शकतात.

३. जास्त तळलेल्या पदार्थांमुळे वजन वाढ

बेसनचे पाकोडे, घट्टे, फ्रायज जास्त खाल्यास तेलाचे प्रमाण वाढून वजन वाढू शकते.

४. थायरॉईडवर परिणाम

काही अभ्यासांनुसार, जास्त बेसन खाल्यास थायरॉईड ग्रंथीवर परिणाम होऊ शकतो, विशेषत: ज्यांना थायरॉईडची समस्या आहे त्यांनी संयमित प्रमाणातच बेसन खावे.

निष्कर्ष

बेसन हा आरोग्यदायी आहार आहे, पण तो योग्य प्रमाणात आणि योग्य पद्धतीने खावा. जर तुम्हाला कोणत्याही प्रकारची आजारपणे किंवा ॲलर्जी असल्यास, डॉक्टर किंवा पोषणतज्ञांचा सल्ला घ्यावा.

तुम्ही बेसनचा वापर कसा करता? तुमच्या आवडत्या बेसनच्या पदार्थाबद्दल कमेंटमध्ये सांगा!